De psychologische ontwikkeling van kinderen van 10 tot en met 12 jaar

De psychologische ontwikkeling van kinderen van 10 tot en met 12 jaar

1920 1275 (T)rots
De psychologische ontwikkeling van kinderen van 10 tot en met 12 jaar

Kinderen leren van hun omgeving, het is dus van groot belang hoe wij die omgeving inrichten. Ouders, familie, leerkrachten, vriendjes zijn heel belangrijk in de ontwikkeling van een kind. Zij bepalen wat de norm is. Wat ze op tv en internet zien is in deze tijd ook van belang. We zullen dus goed moeten opletten met wat we doen en zeggen. En de kinderen helpen met nuanceren wat ze ervaren.

Kinderen leren door te doen, de spanningsboog om te luisteren is kort. Door iets te ervaren blijft het beter hangen.

Ontwikkeling bij kinderen verloopt niet stapsgewijs maar gaat vaak met sprongen. Volg daarom de ontwikkeling en blijf, zoals ze dat zo mooi zeggen, in “de zone van de naaste ontwikkeling”. Leren kun je niet afdwingen maar wel stimuleren. Door een veilige omgeving te creëren waarin veel te leren valt, gaat het leren vanzelf.
De sociale en de emotionele ontwikkeling van een kind zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De focus bij de emotionele ontwikkeling ligt op het kind zelf, terwijl het bij de sociale ontwikkeling gaat om de interactie tussen het kind en zijn omgeving. Met sociale ontwikkeling wordt bedoeld de ontwikkeling van sociaal gedrag en sociale cognities. Onder sociaal gedrag valt al het gedrag dat gericht is op anderen. Het bestaat voor een belangrijk deel uit het aangaan en onderhouden van korte en langdurige relaties.
Kinderen van deze leeftijd willen zelfstandig zijn, zelf beslissingen nemen en zichzelf binnen een groep profileren. De sociale rol vormt de basis van het zelfbeeld. Ook wordt de fysieke verschijning belangrijk en van invloed op het zelfbeeld. Er ontstaan hechte voornamelijk sekseverbonden vriendschappen. Het erbij horen is erg belangrijk. Het verschil tussen jongens en meisjes wordt steeds groter.
De opgelegde regels worden bediscussieerd. Zijn ze zinvol of zinloos? Ook worden de regels opgezocht en opgerekt. De kinderen gaan ook hun eigen morele principes hanteren. Regels worden steeds meer gerelativeerd naar omstandigheden en de situatie.
Op deze leeftijd begint het ontwikkelen van zelfreflectie en zelfkennis. De kinderen leren inzien en aanvaarden van een eigen verantwoordelijkheid in het maken van eigen keuzes en beslissingen. Dit is alleen mogelijk als je terug kan vallen op een solide basis. R&W helpt kinderen een positief en stabiel zelfbeeld op te bouwen. (Ik kan sterk staan, ik weet wat ik voel en heb geleerd daar mee om te gaan, ik ken mezelf en daarom kan ik keuzes maken)

Morele ontwikkeling

Vanaf 10 jaar komen de kinderen in de fase van moreel relativisme. Regels worden gerelativeerd naar omstandigheden en situatie. Kinderen kunnen hun eigen verantwoordelijkheid in gaan zien in het naleven van waarden en normen ongeacht wat anderen daarvan vinden. Hierbij moeten ze wel geholpen worden. Kinderen moeten bewust gemaakt worden dat ze een keuze hebben en moeten leren om die daadwerkelijk te maken om gezamenlijk een plezierig en veilig klimaat met respectvolle omgangsvormen in de klas te creëren.

Sociale ontwikkeling

Groepsprocessen gaan een grotere rol spelen. Vriendschappen worden hechter en zijn van grotere betekenis. Er ontstaan vaste groepen met eigen groepsregels. Bij een groep horen is heel belangrijk. Groepsdruk en pesten liggen hierdoor op de loer. Kinderen kunnen hun eigen morele principes aan de kant schuiven om bij een groep te willen horen.
De focus van de R&W lessen ligt bij deze leeftijd op het samen dingen doen en het bouwen aan een hechte en veilige groep. In groep 7 en 8 moet er gewerkt worden aan het voorkomen of verminderen van pesten. Pesten moet worden begrepen en behandeld als een groepsproces. De dynamiek pestkop-gepeste en de kracht van de groep(solidariteit) verdienen het nu om veel aandacht te krijgen.
Verschillen tussen jongens en meisjes worden groter. Bij jongens is lichamelijke behendigheid een belangrijke factor voor populariteit, bij meisjes is dit een combinatie van uiterlijk en lichamelijke en sociale vaardigheden. Bij jongens is er meer ruimte voor een (afwijkend) individu binnen de groep dan bij meisjes.
De relatie met volwassene verandert. Kinderen willen en krijgen meer zelfstandigheid en beginnen de autoriteit ter discussie te stellen.
De kinderen hebben hulp nodig van ouders en leerkrachten om het zelfbeeld goed uit te bouwen. Door eigenschappen te differentiëren, te nuanceren en uit te bouwen om een steeds completere en realistischer zelfbeeld op te bouwen.

Emotionele ontwikkeling

Angst is een van de sterkste emoties en oudere kinderen gaan hier heel verschillend mee om. Meisjes reageren vaak op fysieke of emotionele wijze. Overcontrole van emoties kan leiden tot vermijdend gedrag. Voor R&W betekent dit een sterke focus op uiten van emoties.
Jongens geven aan minder snel bang te zijn. En reageren op een rationele manier. Bij Ondercontrole is er sprake van weinig remmingen van de emoties, wat kan leiden tot driftbuien, woede en aandachtsproblemen. Voor R&W betekent dit dat er meer aandacht is voor het leren omgaan met de energie. Leren beheersen en positief inzetten.
In de groepen 7-8 speelt de sociale angst, angst voor situaties op school en andere sociale situaties, de grootste rol. Kinderen ervaren een grote druk om ‘erbij’ te horen.

Cognitieve ontwikkeling

De kinderen kunnen steeds beter redeneren over problemen die concrete situaties betreffen. Daarbij hoeven ze niet meer alles aan den lijve te ondervinden. Ze kunnen zich steeds vaker een voorstelling maken van wat er in een bepaalde situatie zou kunnen gaan gebeuren.

Spel

De magie van het spel verdwijnt. Het spel wordt realistischer en er is een verschuiving van coöperatief naar associatief spel. Tot hun 9e spelen kinderen samen zonder gemeenschappelijk doel, na hun 9e stemmen de kinderen hun activiteiten op elkaar af om een gemeenschappelijk doel te bereiken. (Er wordt onderhandeld over regels en taakverdeling.) Rollen tussen kinderen onderling worden duidelijk.